Oldukça farklı bir konu başlığıyla yenge nereden geliyor acaba? İnsanlar arası statü göstergesi olan soy unvanları her dönem kendisini gösterirken yenge kelimesi de aslında bunlardan birisidir. Günümüzde dayı ya da amca eşi olarak tanımlı olsa da geçmişten gelen bir kültüre sahiptir. Soy unvanları açısından incelemelerde dört dönem kendisini gösterir. Bunlardan birincisi Batı Avrupa olurken diğerleri Doğu Avrupa, İslam Coğrafyası ve Orta Asya’dır. Bu bölgelerde süregelen medeniyetlerin soy açısından aldığı unvanlar günümüzü etkiler. Şüphesiz ki Türk geleneği özelinde Orta Asya’nın baskıcı çok daha fazladır. Peki, yenge nereden geliyor olabilir?
Orta Asya Türk Geleneği Soy Unvanları
Avrupa ile kıyasladığımızda imparator unvanı en güçlüsü Yabgu’dur. Hun Hükümdarı olmasının ötesinde soylular arasındaki otoritedir. Baş kişi olan Yabgu aynı zamanda boy beyleri lideridir. Sonrasında daha küçük beyler için de yabgu unvanı kullanımı söz konusudur. Ancak temel anlamda baktığımızda bir beylik durumu her zaman için kendisini göstermiştir. Göktürkler sonrasında ise Kağan ya da Hakan lider kişinin unvanı olmuştur.
Unvan Olarak Yenge Nereden Geliyor?
yenge kelimesi ise Yabgu’nın eşi ya da dişili halindedir. Oğuz Devleti Hükümdarı Yabgu için yenge son derece değerlidir. Boy insanları tarafından yabancı gelen kişi olmasına karşın yenge unvanıyla ikinci önemli konuma geçer. Çoğunlukla yabancı olan bu kişiler, aynı zamanda devlet yönetimi ya da işleyişinde de söz sahibidir. Türk geleneğine baktığımızda tahmin edilenin aksine kadın gücü daha fazladır. Söz konusu süreçlerin birçoğunda yenge rolü olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
Göktürk ile birlikte Kağan ve Hakan unvanları ortaya çıkarken sonrasında Hatun kelimesi önem kazanır. Burada ise artık kişinin daha yerli olduğunu anlayabiliriz. Günümüzde kullandığımız yenge ve hatun kavramları aslında hükümdar eşleridir. Tigin kelimesinden gelen Tekin, soylu kişileri ifade eder. Tekin kişilerle oluşturulan meclislerde yenge rolü de kendisini her zaman belli etmiştir.
Günümüzde Yenge
Halihazırda soy ailesi için yabancı kişi olup yine gelme durumundan kaynaklıdır. Temel bazda baktığımızda çok büyük bir değişim olduğunu söyleyemeyiz. Yalnızca aile reisi, boy lideri için eş konumundan yenge söz konusuydu. Ancak şimdi ise aileye dışardan gelen kişilerin statüsünü belli eder. Diğer aile fertlerinin “yenge” sözünden anladığı da farklı hale gelir.