Muz Cumhuriyeti Sözü Nereden Geliyor?

Uluslar arası politika kavramı olmakla beraber birçok farklı şekilde kullanımı olan Muz cumhuriyeti sözü nereden geliyor? Halihazırda kuralları beğenmeme ya da itiraz etme durumlarında hemen insanın aklıyor gelir. Hukukun uygulanmamasına yönelik bir eleştiri de olan muz cumhuriyeti mi burası, sözünü duymak çok daha zor değildir. Sistem eleştirisi olmasının ötesinde aynı zamanda bir isyan bayrağıdır. Çok sık kullanımı bulunurken siyasi açıdan bu sözü derinlemesine inceleyelim.

Muz Cumhuriyeti Sözü Kime Ait?

İlk kez kullanan kişi Amerikalı yazar Henry olurken 20. Yüzyılın önemli kavramları arasındadır. Kuzey Karolina doğumlu olan yazarın gerçek ismi ise William Sidney Porter. Şaşırtıcı öyküleriyle bilinmesinin yanı sıra farklı terim kullanmasını da oldukça severdi.

Söz konusu Muz cumhuriyeti kavramını ise Güney Amerika ülkelerini kast eder bir şekilde kullandı. Bu ülkelerin başında Honduras gelir. İlk kez muz cumhuriyeti olurken buradaki tek geçim kaynağını gösterir. Birkaç tarımsal ürünü üreterek ihraç eden ve başka hiçbir işten anlamayan ülkeleri temsil eder. Buradaki önemli unsur ise ülkenin bir zümre tarafından idare edilmesidir. Durum böyle olunca da hukuk hiçbir öneme sahip değildir. Ayrıca yolsuzlukların çok yaygın olması da ülkenin hep küçük kalmasını beraberinde getirir. Tek bir zümre ya da yapının çıkar sağladığı bir ülkede hukukun işlevsel olması beklenmez. Böyle bir durumda adalet ve devlet sisteminden bahsetmek de söz konusu değildir. Bununla birlikte bu ülkeleri küçümseyici bir şekilde muz cumhuriyeti ifadesi kullanılagelir.

Muz Cumhuriyeti Sözünün Hikayesi

Siyasi terimin sonraki yıllarda çok daha yaygın hale geldiğini söylemek de yanlış olmayacaktır. Buradaki muz ise 1871 yılında gerçekleşen bir imzaya dayanır. Söz konusu anlaşma çerçevesinde Amerikalı demiryolu şirketiyle Kosta Rika hükümeti arasında işbirliği olur. Burada demiryolu inşaatı başlar. Ancak en önemli sorun ise çalışanların ne yiyeceğidir. Çünkü düşük maliyetli bir yiyecek vererek insanların daha iyi çalışmasını sağlamayı hedefler. Bununla birlikte muz ticaretinin ne kadar karlı olduğunu da fark eder. Sonrasında Latin Amerika topraklarında topraklar satın alarak bir fabrika kurar. United Fruit Company şirketi üzerinden ABD’li iş insanı, büyük bir ticarete başlar. Hızlı bir şekilde büyürken o bölgedeki ülkelerin siyasetlerini dahi etkileyecek güce ulaşır. Bunu ise sadece muz üretip ihraç ederek yapar. Böylelikle ABD şirketi aslında ülkelerin politikalarını belirleme noktasında söz sahibi olur. Buradan hareketle muz cumhuriyeti kavramı gelişme gösterir.

Muz Cumhuriyetinin Anlamı

Ülkenin kendi politikalarına karar verememesi, aciz olması ve bağımlı hale gelmesiyle ilişkilendirilir. Elbette ki bu ülkelerin yöneticileri, yolsuzluk bataklığına çoktan batmıştır. Kendi çevresi, yakınları için hayat çok daha güzel ve refahtır. Ancak muz cumhuriyeti devleti halkı için durum her zaman olumsuzdur. Soğuk Savaş sonrasında ise Kukla devlet veya uydu devlet kavramları çıkarken halen sana bana bilgi özelinde muz cumhuriyeti kullanımı daha yaygındır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir