Hamilelik olayıyla ilgili çokça kullandığımız gebe kelimesi nereden geliyor acaba? Özellikle doğum durumları için gebe kaldı, gebe oldu ifadeleri birer anlam taşıyor. Bununla birlikte hem doğum hem de ölümün aynı kökten gelmesi sizce de ilginç değil mi? Hep birlikte gebe kelimesinin etimolojik açıdan incelemesine bakmaya ne dersiniz?
Gebe Kelimesi Kökeni
Türkçe kökenli olmakla beraber en eski dönemlerden itibaren kendisini gösterir. Bununla birlikte “kapa” kelimesi eş kökenlidir diyenlerin sayısı fazladır. Halihazırda “gebe” olarak dönüşüme kadar kebe kullanımı da olmuştur. Bir diğer köken olarak ise “kabar” öne çıkar. Ancak yine de “şişkin, kalın, kabarık” anlamları kendisini gösterir. Günümüzde de “gebe” ifadesinden anladığımız bir şişkinlik durumudur.
Kadınların hamile kalmasını belirtmek için kullandığımız ilk kelimelerdendir. Kadının karnı şiştiği için “gebe” denir. Ayrıca bir doğum müjdesi olması da önemli ayrıntıdır. Peki, başka ne şekilde kullandığımıza bakalım mı?
Gebermek Kökeni
Halihazırda gebe kelimesi bir doğumu müjdeler. Ancak bununla da sınırlı değildir. Çünkü ölen insanlar için Türkçe içerisinde var olan gebermek sözcüğü de aslında buradan gelir. Kişinin ölümüyle birlikte karnını şişer. Bu şiş durumu ifade etmek için yüzyıllar önceden gelen gebermek fiilini üretilmiştir. Burada da bir karın şişme hadisesi yaşanırken geleneklere baktığımızda ise “bıçak koyma” adedi vardır.
Hayatın Anlamı Gebe
Türkçe içerisindeki hem doğum hem de ölüm ifadelerinin aynı kökten gelmesi de hayatın anlamını ortaya çıkarır. İnsanın doğarken ve ölürken aynı anlamla yolcu edilmesi şaşırtıcıdır. Bir edebiyat motifi olarak da hayatın anlamı gebe kelimesi çok daha fazlasını taşır aslında.
Her ne kadar günümüzde gebermek çok itici ve olumsuz bir tabir olsa da doğrudan her ölüm için geçerlidir. Buradan hareketle her kişinin ölümü aslında bir geberme işaretidir. Karın şişmesiyle açıklanan bu durumlardan doğumda anne kast edilirken ölümde kişinin bizzat kendisidir.